Hòa Thượng Thích Như Minh do bệnh duyên, thuận thế vô thường, đã thâu thần viên tịch tại Chùa Việt Nam, Los Angeles vào lúc 0:20 sáng thứ Ba, 19 tháng 7, 2022, nhằm ngày 21 tháng 6 âm lịch năm Nhâm Dần; trụ thế 69 năm, 45 hạ lạp.
Trong những năm tháng cuối đời, tuy thân bị bệnh nặng vì ung thư máu, nhưng Ngài vẫn luôn minh mẫn nhớ về thi kệ Đức Phật dạy trong kinh Kim Cang mà Ngài đã từng dịch ra tiếng Việt. Đó là bài kệ:
Nhất thiết hữu vi pháp
Như mộng huyễn bảo ảnh
Như lộ diệc như điển
Ưng tác như thị quán
Được Hòa Thượng dịch tiếng Việt:
Tất cả pháp hữu vi,
Như mộng, huyễn, bọt, bóng sương mai.
Như sương, như chớp lóe
Hãy quán chiếu như thế!
Hòa Thượng Thích Như Minh là Trú Trì Chùa Việt Nam, Los Angeles; Viện Trưởng Thiền Viện Thích Thiên Ân tại Atlanta, Georgia; Chủ Tịch Giáo Hội Phật Giáo Liên Hữu Mỹ – Việt, Hoa Kỳ. Tang lễ sẽ được tổ chức tại Chùa Việt Nam, ngày giờ sẽ được thông báo sau.
Trên Facebook, Tỳ Kheo Thích Liễu Nguyên, một trong các đệ tử của Hòa Thượng Thích Như Minh và viện chủ Đạo Tràng Diệu Pháp Liên Hoa, Anaheim, đã thông báo như sau:
“Nhất tâm đảnh lễ: Tân Viên Tịch Tự Lâm Tế Chánh Tông Tứ Thập Tứ Thế, Việt Nam Tự Los Angeles Trú Trì, Thiền Viện Thiên Ân Khai Sơn Viện Trưởng, Húy thượng Nguyện hạ Không tự Như Minh hiệu Đại Phương Trưởng Lão Hoà Thượng Giác Linh.
“Từ 1 đến 8 giờ sáng ngày 19/07/2022 Chư Tăng Ni Môn Đồ Pháp Quyến Chùa Việt Nam Los Angeles ngồi bên nhục thân Hòa Thượng đảnh lễ và tụng lại những lời kinh Đức Phật dạy khiến Tâm Thức Hòa Thượng hoan hỷ vãng sanh thượng phẩm liền về cảnh Phật!
Hương các loài hoa thơm,
Không ngược bay chiều gió.
Nhưng hương người đức hạnh,
Ngược gió khắp tung bay.
Chỉ có bậc chân nhân,
Tỏa khắp mọi phương trời.
Kính cầu nguyện Giác Linh Ôn cao đăng Phật Quốc, sớm hội nhập Ta Bà tiếp tục hóa độ chúng sanh!”
Tiểu sử
Tiểu sử của Hòa Thượng Thích Như Minh đã được biên soạn trước tại Los Angeles vào ngày 24 tháng 9, 2020 với rất đầy đủ chi tiết, được đạo hữu Tâm Hỷ phát trên mạng xã hội, xin chép trích đoạn dưới đây:
Thân thế
Hòa Thượng Thích Như Minh thế danh Huỳnh Phác sinh ngày 27 tháng 6 âm lịch năm Giáp ngọ (1954) tại miền thùy dương cát trắng Nha trang tỉnh Khánh hòa trong một gia đình thuần tín tin Phật. Thân phụ là cụ ông Huỳnh Ất pháp danh Như Khai và thân mẫu là cụ bà Lê Thị Xịch pháp danh Nguyên Xuân.
Thời thơ ấu
Thời thơ ấu của Hòa Thượng (HT) được lớn lên trong sự yêu thương của cha mẹ và khi vừa học xong lớp học đầu tiên bậc tiểu học thì gia đình rời quê hương đến sống ở vùng cao nguyên hoang vu huyền hoặc của tỉnh Quảng Đức ngày nay là tỉnh Daknong có ngôi nhà vách gỗ mái lợp lá mây rừng ở xã Sùng Đức nhưng năm sau chuyển đến ngôi nhà mới ở xã Kiến Tín quận Kiến Đức. Đó là năm 1960 gia đình HT đến lập nghiệp ở vùng đất này. Gần nhà có một ngôi chùa tên là Liên Hoa nằm trên triền đồi xinh đẹp được Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Trí Huy là Chứng Minh Đạo Sư, Chánh đại diện Phật Giáo tỉnh Quảng Đức, Trú trì chùa Pháp Hoa là trụ sở Phật Giáo tỉnh Quảng Đức sáng lập. Thân phụ HT quy y với Trưởng Lão Hòa Thượng rồi trở thành một thành viên trong Ban Đại Diện Chùa Liên hoa. Thuở đó HT thường theo thân phụ và thân mẫu lên chùa mỗi nửa tháng hoặc ngày lễ để lễ Phật tụng kinh. Nhờ duyên như vậy nên HT được Trưởng lão Hòa Thượng thương yêu dắt dẫn đi theo con đường lý tưởng của Đạo Phật.
Xuất gia tu học
Năm 1965, HT được Trưởng Lão Hòa Thượng húy thượng Chơn hạ Bích tự Đạo Liên hiệu Trí Huy (1917-1970) nhận làm đệ tử xuất gia và ban pháp danh Như Minh.
Vào mùa Hạ năm 1967, sau hai năm tinh tấn học hạnh của một chú tiểu mang chí nguyện nhìn về phương trời cao rộng, HT đã được Trưởng Lão Hòa Thượng Bổn Sư thế độ làm lễ thế phát để chính thức bước vào dòng Tào khê theo hạnh xuất trần trở thành một chú tiểu ở chùa Pháp Hoa.
Năm 1969, HT được Trưởng Lão Hòa Thượng bổn sư truyền Sa Di Giới tại giới đàn phương trượng theo truyền thống thiền môn trong ngày lễ Thành Đạo của Đức Bồ Tát Quán Thế Âm. Nhưng nửa năm sau đã thọ tang Thầy. Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Trí Huy đã xả bỏ báo thân an tường viên tịch vào chiều ngày mồng một Tết mùa Xuân năm Canh tuất.
Năm 1970 HT đã học xong bốn năm học đệ nhất cấp tại Trường Trung Học Quảng Đức, vì tỉnh này không có bậc trung học đệ nhị cấp nên phải chuyển trường đến tỉnh Đắc Lắc lân cận học Trường Trung Học Ban Mê Thuộc. Ở đây HT được TL Hòa Thượng Thích Quang Huy trú trì chùa Sắc Tứ Khải Đoan cho nhập chúng để được tiếp tục đi học.
Sau khi thi đậu tú tài, năm 1974 HT học khoa Phật Học Đại Học Vạn Hạnh tại Sài gòn. Viện Trưởng Đại Học Vạn Hạnh là Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Minh Châu. Cùng lúc HT học tại Khoa Triết Đông tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn.
Rồi biến cố lịch sử ngày 30 tháng 4 năm 1975 xảy ra, Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa tan rã các trường đại học trong đó có Đại Học Vạn Hạnh bị đóng cửa. Do vậy, một năm sau Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng Đại Học Vạn Hạnh đã quyết định chuyển về cơ sở Phân Khoa Khoa Học Ứng Dụng của Viện Đại Học Vạnh Hạnh ở địa chỉ 716 Võ Di Nguy, phường 4, quận Phú Nhuận, Sài Gòn thành lập Viện Phật Học Vạn Hạnh. HT đã theo sự chỉ dạy của Trưởng lão Hòa Thượng Viện Trưởng và Ni Sư Thích Nữ Trí Hải Thư Viện Trưởng Thư Viện Đại Học Vạn Hạnh chuyển toàn bộ Thư Viện Phật Học về Viện Phật Học Vạn Hạnh. Ở đây Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng chỉ đạo chuyên ngành nghiên cứu Phật Học, tiếp tục phiên dịch Kinh Tạng Pàli mà Trưởng lão Hòa Thượng Viện Trưởng đã dịch xong hai bộ là Trường Bộ Kinh và Trung Bộ Kinh đã được Đại Học Vạn Hạnh ấn hành, phiên dịch những bộ kinh trong Đại Tạng chữ Hán, nghiên cứu Phật Học, Lịch Sử Phật Giáo Việt Nam, trước tác và dịch thuật, giảng dạy Phật học cho chư Tăng Ni và Phật tử.
Năm 1976 HT đảnh lễ Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Minh Châu húy thượng Tâm hạ Trí hiệu Viên Dung (1918-2012) là Thầy Bổn Sư phú pháp và được Thầy ban cho Pháp danh Nguyên Không và được Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng cho thọ đại giới tỳ kheo tại Đại Giới Đàn Quảng Đức do Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tổ chức vào tháng Giêng năm 1977 là Đại Giới Đàn đầu tiên kể từ năm 1975. Hội đồng giới sư trong Đại Giới Đàn Quảng Đức là những bậc cao Tăng thạc Đức: Đàn chủ là TL Hòa Thượng Thích Trí Thủ, Đàn đầu là TL Hòa Thượng Thích Hành Trụ, Yết Ma A Xà Lê là TL Hòa Thượng Thích Đôn Hậu, Giáo Thọ A Xà Lê là TL Hòa Thượng Thích Mật Hiển và TL Hòa Thượng Thích Thiện Tường.
Học đạo
Sau khi thọ Đại Giới trở thành một tân tỳ kheo được sự giáo dưỡng của Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng tại Viện Phật Học Vạn Hạnh, HT đã nương nơi Thầy Bổn Sư học đạo, tham vấn nghiên cứu kinh điển, hành trì giới luật và uy nghi. Bấy giờ HT là một trong sáu thành viên của Tăng Đoàn Viện Phật Học Vạn Hạnh. Mỗi ngày ngoài công việc thủ thư Thư Viện Phật Học Vạn Hạnh thì HT học lớp Phật Học Vạn Hạnh có Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng dạy Kinh Trung Bộ, môn Pali và Phật pháp bằng tiếng Anh, HT Trí Siêu dạy môn Phạn ngữ, HT Tuệ Sỹ dạy Phật học. Chương trình Phật học này kéo dài đến năm 1984.
Hoằng pháp
Đối với một vị tỳ kheo thì việc hoằng pháp lợi sanh là chí nguyện cao cả. Do vậy, HT nhớ lời dạy của chư Tổ là giáo pháp từ bi và trí tuệ của Phật là để nuôi dưỡng tâm bồ đề của chính mình vì an lạc, vì hạnh phúc cho số đông trong cuộc đời này. Để thực hiện tâm nguyện đó, HT đã nhiều năm tinh tấn tu học theo kinh tạng nguyên thủy của Đức Phật tuyên thuyết là tạng kinh được Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng dịch từ Pàli ra tiếng Việt và giảng dạy cho chư Tăng và Phật tử và các bộ kinh Đại Thừa như Pháp Hoa, Niết Bàn, Hoa Nghiêm, Lăng Già và Kim Cương.
Năm 1981, HT là giáo thọ sư dạy môn cổ ngữ Pàli cho Tăng Ni sinh trường Trung Cấp Phật Học tại Chùa Ấn Quang và trường Sơ Cấp Phật Học tại Chùa Giác Ngộ.
Cũng năm này, Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng chỉ dạy HT đảm trách chức vụ quản sự Viện Phật Học Vạn Hạnh và trùng tu trường Phật Học trong bối cảnh đất nước nghèo khổ lúc bấy giờ.
Năm 1989, theo lời chỉ dạy của Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng, HT đã tiến hành cho xây dựng mới cổng tam quan Thiền Viện Vạn Hạnh.
Năm 1989-2001, trưởng Thư Viện Phật Học Viện Nghiên Cứu Phật Học Việt Nam. Biên tập và in ấn một số sách Phật học và lịch sử Phật giáo Việt nam.
Năm 1990, thực hiện theo lời chỉ dạy Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng, HT chỉ đạo xây tòa nhà Tổ và giảng đường Thiền Viện Vạn Hạnh.
Qua năm 1992 HT tôn tạo tháp Pháp lạc của Trưởng Lão Hòa Thượng Viện Trưởng tại Thiền Viện Vạn Hạnh theo ý chỉ Đại Tăng Vạn Hạnh.
Năm 1993-1995 tốt nghiệp ngành Hoa Kỳ Học Đại Học Sư Phạm.
Năm 1996-2000 tốt nghiệp khoa Quốc Tế Học Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn.
Năm 1997-2001 HT là giáo sư môn Sanskrit khóa IV Học Viện Phật Giáo Việt Nam tại Sài Gòn.
Năm 1997 Phó trưởng ban kiêm chỉ đạo xây dựng Tòa Học Viện Phật Giáo Việt Nam tại Thiền Viện Vạn Hạnh.
Năm 2001 HT nhận bằng tiến sĩ trường Pacific Western University tại Hoa kỳ với luận án nghiên cứu “Buddhist literature: A Proposed scheme of classification and cataloguing of works on Buddhism modeled on the Buddhist collection at Van Hanh University Library, 1964-1999.”
Hành đạo tại Hoa Kỳ
Năm 2001 HT đã được Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Mãn Giác Hội Chủ Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ, Viện Chủ Chùa Việt Nam, Los Angeles bảo lãnh sang định cư tại Hoa Kỳ.
Năm 2002 HT được Trưởng Lão Hòa Thượng Hội Chủ tấn phong trú trì Chùa Việt Nam. Ngôi chùa này được Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Thiên Ân sáng lập năm 1975 trở thành ngôi chùa Việt đầu tiên trên đất Mỹ.
Năm 2003 HT thực hiện theo chỉ dạy của Trưởng Lão Hòa Thượng Hội Chủ Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam Tại Hoa Kỳ tổ chức Đại Lễ 40 Năm Phật Giáo Việt Nam dấn thân nhập cuộc tại Orange County, miền nam California.
Năm 2006 HT đại diện Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới (WFB) lần thứ 23 tại Phật Quang Sơn, Đài loan. Nhân dịp này thăm Trung Đài Thiền Tự ở Đài trung.
Năm 2007 HT được mời vào ban tổ chức Phật Đản của Cộng Đồng Phật Giáo Nam California và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hoa Kỳ là phó ban tổ chức đặc trách Tăng Ni trẻ và đã giữ cương vị này đến năm 2015.
Năm 2008 HT là President của Vietnamese United Buddhist Churches (VUBC) và là vị Thầy lãnh đạo tinh thần cho Chùa Tam Bảo ở thành phố Tulsa, tiểu bang Oklahoma. HT đã cố vấn cho Thượng Tọa Trú Trì Thích Đức Trí phát nguyện cùng chư Tăng và Phật tử tôn tạo tôn tượng Đức Bồ tát Quán Thế Âm tạc tại Việt nam bằng đá hoa cương cao 57 feet có trọng lượng 420,000 pounds dựng trong khuôn viên chùa. Lễ khánh thành tượng đài thật trang nghiêm được diễn ra vào dịp đại lễ Phật Đản Phật Lịch 2557 ngày 9 tháng 6, 2013.
Năm 2008 HT lập trang Website www.chuaphatgiaovietnam.com và tổng biên tập ra mắt số đầu tiên Tập San Nghiên Cứu Phật Học đăng trên webpage này. Tập báo Mùa Xuân 2020 là số 45.
Năm 2012 HT được mời giữ cương vị Phó Chủ Tịch Quốc Tế Thiền Viện, International Buddhist Meditation Center (IBMC).
Năm 2012 HT tham dự Đại Hội Liên Hữu Phật Giáo Thế Giới (WFB) lần thứ 26 tại Yeosu, Nam Hàn. Nhân dịp HT cùng đại biểu đại hội tham dự giới đàn truyền Bồ Tát Giới cho 30,000 giới tử tại sân động Yeosu và thăm viếng những cổ tự danh tiếng ở Nam Hàn.
Năm 2013 HT được Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu, Thượng Thủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới tấn phong phẩm vị Hòa Thượng.
Năm 2013 HT khai sáng kiêm Viện Trưởng Thiền Viện Thích Thiên Ân ở Atlanta, Georgia tên tiếng Mỹ Boulder Park Meditation Center (BPMC). Hai ngôi nhà thiền do HT phát nguyện mua năm 2011. Lập webpage cho thiền viện là trang nhà www.thienvienthichthienan.com.
Năm 2014 cung thỉnh hai tôn tượng lớn là tượng Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật tạo tác bằng đồng và tượng cổ Đức A Di Đà Phật bằng gỗ thờ tại Chánh Điện Chùa Việt Nam. Rồi sau đó và bắt đầu công việc sửa sang trùng tu chùa cho đến đầu năm 2019.
Năm 2014 và 2019 HT được ngài Hòa Thượng Tiến Sĩ Kyuse Enshinjoh Chủ Tịch sáng lập Thượng Đỉnh Phật Giáo Thế Giới, Buddhist Summit World Buddhist Supreme Conference tại Nhật Bản mời viết thông điệp chúc mừng Đại Hội lần thứ 6 và thứ 8 cùng lúc khánh thành viện Nalanda Mahavihara được tổ chức tại Nhật in trong báo Buddhist Summit News.
Năm 2015 HT dịch Kinh Kim Cương Bát Nhã Ba La Mật từ bản Hán ngữ và từ nguyên bản Phạn ngữ được Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu Thượng tHủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế Giới chứng minh và viết lời giới thiệu in năm này.
Năm 2015 HT được mời viết thông điệp đọc chúc mừng the Organization of the first Buddhist Conference tổ chức tại Tòa Bạch Ốc ngày 14 tháng 5, 2015.
Năm 2015 HT long trọng tổ chức đại lễ kỷ niệm 40 năm hoằng Pháp của Chùa Việt Nam và triển lãm 40 năm báo chí Phật Giáo Việt nam tại Hoa Kỳ và hải ngoại.
Năm 2016 HT phát nguyện tôn tạo Tượng Đức Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni bằng đá trắng trọng lượng 40,000 pounds an vị Tu Viện Trúc Lâm và kiến tạo Thích Ca Phật đài tại Thiền Viện Thích Thiên Ân ở Atlanta.
Năm 2018 HT khánh thành chánh điện mới Thiền Viện Thích Thiên Ân là ngôi nhà bên cạnh thiền viện vừa mua được cùng năm này.
Năm 2019 trong ngày đầu năm HT cùng chư tăng quyết định thành lập Giáo Hội Phật Giáo Liên Hữu Mỹ Việt tên tiếng Mỹ Vietnam America Fellowship Buddhist Sangha (VAFB). Đại Hội nhiệm kỳ I năm 2020-2024 của Giáo hội được long trọng tổ chức tại hội trường Arena của Anaheim Convention Center với các chương trình Lễ Thành Đạo, Pháp Hội Đại Thừa Diệu Pháp Liên Hoa Kinh, triển lãm 45 năm Báo Chí Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ và hải ngoại, triển lãm hình ảnh những ngôi chùa Việt Nam sau 45 năm Phật Giáo Việt Nam có mặt tại Hoa Kỳ và triển lãm 80 bức tranh thủy mạc đậm chất thiền và Đại Nhạc Hội Ánh Đạo Vàng.
Năm 2019, vào ngày tốt vía Đức Bồ tát Địa Tạng tại thành phố Huế, HT đảnh lễ Thiền Sư Thích Nhất Hạnh chứng minh, chư Hòa Thượng Giáo Phẩm Phật Giáo Huế, Đại Tăng Thiền Viện Vạn Hạnh cử hành lễ rót đồng đúc Đại Hồng Chung Hòa Bình Thế Giới đặt tại Thiền Viện Thích Thiên Ân ở Hoa kỳ.
Năm 2020 Đại Hồng Chung Hòa Bình Thế Giới trọng lượng 5,500 pounds đúc ở Huế, Việt Nam đã hoàn tất đã chuyển đến thành phố Atlanta và được đặt tại Thiền Viện Thích Thiên Ân vào ngày 13 tháng 8. Hai ngày sau chư Tăng vô cùng hoan hỷ cử hành lễ khai chung cầu nguyện Đạo Phật trường tồn, thế giới hòa bình, nhân sinh an lạc và dịch bệnh corona virus covid-19 nhanh chóng tiêu trừ.
Nhìn lại 18 năm hoằng Pháp tại Hoa kỳ, HT đã hết lòng phụng hiến cho Đạo pháp, mặc dù tâm nguyện thì cao rộng nhưng lực có hạn nên mọi Phật sự có được sự thành tựu là nhờ hồng ân chư Phật, chư Đại Bồ tát, chư Hiền Thánh Tăng, sự ủng hộ của chư Tôn đức và tấm lòng thương Đạo hộ Đạo của nhiều Phật tử.
Lời kết
Đức Phật dạy các pháp là như huyễn, sắc thân là không thật. Sống chết là lẽ tuần hoàn. Tâm thức vắng bặt cả hai Có và Không là cái vui lớn của bậc xuất trần thượng sĩ. Nhớ lại lời cảm thán bằng tấc lòng vằng vặc như ánh trăng tỏa sáng trong hai vần đối của Trúc Lâm Đại Sĩ được Đại Sư Tuệ Sĩ nhắn nhủ HT năm nào:
Cảm đức từ bi để nhiều kiếp nguyền cho thân cận
Đội ơn cứu độ nát muôn thân thà chịu đắng cay
Lý tưởng và hạnh nguyện của HT là phụng hiến cho Phật pháp nên suốt hành trình tu học từ khi có được duyên lành bước vào cổng chùa rồi trở thành chú tiểu đến một vị tỳ kheo và trải qua chặng đường dài hoằng pháp thì HT luôn luôn bước theo gương sáng đức hạnh của hai vị Thầy Bổn Sư mình. HT đã suốt đời cẩn mật nghiêm trì giới luật, tìm hiểu và tham vấn kinh luật luận với hạnh nguyện hoằng Pháp lợi sanh trọn đời phụng hiến cho lý tưởng Đạo Phật Việt nam.
Hòa Thượng Thích Như Minh đã đến và bước đi trong cõi trần gian huyễn mộng như vậy.