*Đọc 6 phút*

Bài THÍCH NHUẬN HÙNG

Bao năm xa cách xứ người, bao năm cách biệt biển trời bao la, nửa vòng trái đất bềnh bồng, nửa vầng trăng ảo vẫn soi xứ người. Ai đi, ai đến mặc ai, dòng sông bến cũ, con đò xa xăm! Dù cho cách biệt muôn trùng, quê hương đất mẹ khắc vào trong tim, tôi yêu nét đẹp đơn phương chừng nào, chân không đột biến mây ngàn trời xanh. Ngàn hoa cỏ nội lung linh phiêu bồng. Mảy may, giờ thì có không, mai thì có có, không không? Mây ngàn! Thao thức bồng bềnh lãng du. Ảo huyền, huyền ảo, thực hư, hư thực, lợi danh, sá gì!

Hao công tổn sức được gì đấu tranh? Mộng kia bá chủ trời xanh, biết rằng toan tính có thành được không? Hay là mây trắng mây đen, trôi vào ngỏ cụt tan tành giấc mơ, còn chi mong đợi mong chờ. Hư không ôm trọn não nề trong lòng, loài nào thiện ác hung hê, đục trong, trong đục biết ngay liền liền. Quả nhân, nhân quả thời thời định phân. Trời xanh, có hiểu cho chăng, tầm xa, tầm ngắn tàng hình trên không, đạn bom cứ nổ trời Âu liên hồi, thắng thua, thua thắng, ai người nể khiên, bảng vàng ai được trao tay, mong sao thế giới bình hòa, an khương. Không bom, không đạn… Thế à! Anh ơi! Thương vong, chết chóc tan tành, nhà tan, cửa nát, bay vào hư không! Thiên tai, bão lụt ê hề, bờ đê sụp đổ xác người trôi theo. Có không, không có, biệt ly. Xóm làng, mắt nào, ai đã ngó xem. Tivi, màn ảnh, điện đài, nhìn qua nhìn lại, đất trời mênh mông. Đại dương, đại nạn èo ơi! Thét gào biển sóng nhấp nhô liên hồi, khổ không!

Quê hương, ta mãi bên kia bến bờ. Dòng sông bến cũ con đò ngày xưa. Tre lũy xanh bao quanh xóm làng. Ngày nay tre chẳng là gì, tường cao, gạch đỏ đổi dời thế ư!

Thật vậy, trong chúng ta ai ai cũng có tâm trạng như nhau. Nhắc đến quê hương, nhất là “xứ nẫu” quê tôi (tiếng địa phương gồm các tỉnh như: Bình Định, Phú Yên…), bây giờ thì các tỉnh đã sáp nhập lại, nên địa danh Bình Định, Phú Yên, tương lai sẽ không còn riêng rẽ như xưa nữa. Địa danh một thời lẫy lừng sẽ không còn nữa, từ từ những thế hệ sau này sẽ đi vào quên lãng…Thật đáng tiếc!

Bình Ðịnh nổi tiếng, không những có anh hùng áo vải Quang Trung Ðại Đế Nguyễn Huệ bách chiến bách thắng, phá tan quân Thanh ở phía Bắc, đánh bại quân Xiêm ở phía Nam, Bình Ðịnh còn là một địa danh nổi tiếng khắp nước Việt Nam về võ thuật cổ truyền mà ngay cả đàn bà, con gái vẫn biết múa côn, đi quyền qua câu ca dao:

Ai về Bình định mà coi
Con gái Bình Ðịnh cầm roi đi quyền.

Đã vậy, Bình Định còn nhiều sản phẩm nổi tiếng: Khi ai đó thăm viếng, người ta thường mua quà để tặng cho nhau những đặc sản, mang tính cổ truyền, biểu tượng tấm lòng chung thủy của người con gái như:

Nón ngựa Gò Găng
Bún Song Thần An Thái
Lụa đậu tủ Nhơn Ngãi
Xoài tượng chín Hưng Long
Mặc ai mơ táo ước hồng
Lòng quê em giữ một lòng trước sau.

Còn nhiều sản phẩm của xứ Nẫu không thể kể cho xiết được. Nhưng riêng tôi lại thích những lũy tre làng ở Bình Định, bây giờ thì ra sao nhỉ? Các bạn trẻ ạ! Xưa kia, còn nhỏ tôi thường hay theo mẹ về thăm quê ngoại, mẹ dắt tay tôi, đi dưới những hàng tre lợp bóng mát, còn có những cây dừa xanh tươi trên con đường làng, dài thật là thích thú vô cùng. Bây giờ, có còn hay không nhỉ? Thời gian, ơi hỡi thời gian! Hoài niệm cũng chỉ là hoài niệm mà thôi!

Thật vậy, hình ảnh rất đẹp đã in đậm vào trái tim người con viễn xứ. Nhưng vẫn còn thổn thức đến tận tâm cang:

Đất khách muôn trùng sao nhỏ hẹp
Quê nhà một góc nhớ mênh mông!
Thơ (Trịnh Bửu Hoài)

Câu thơ trên tác giả không hề mang tính triết lý cao siêu hay ẩn chứa những tư tưởng lớn lao nào đó, nhưng đã đưa vào minh triết đời sống thực tại. Chỉ là câu thơ gợi lại sự nhớ thương, tình yêu quê hương đất nước khi người con xa xứ.

Chúng ta, là những người con Phật, thường hay đến chùa tụng kinh, niệm Phật mỗi khi có hữu sự trong gia đình, người thân quá vãng… Thường hay nghe chư Tăng Ni trong các chùa hoặc tịnh thất thuyết giảng giáo lý Phật Đà về lẽ vô thường. Quý vị, không nhiều thì ít cũng thấu rõ được thế gian này là vô thường. Một ngày đã trôi qua là không tìm lại được, hôm nay ngồi đây, ngày mai chưa hẳn là còn. Nói như thế, không phải là yếm thế bi ai, nhưng diễn nhiên là như thế. Nếu có nhân duyên tốt lành hôm nay gặp được đâu dễ gặp lại lần thứ hai?

Người xưa nói: “Không thể tắm hai lần trong một dòng sông.”

Thì tại sao, chúng ta lại phung phí thời gian vô ích? Phải làm những việc gì có ích cho xã hội này, nếu bỏ lỡ sự việc hôm nay! Đợi khi tuổi đã về chiều, sức lực hao mòn, mà mong làm việc lớn. Ô! Hô còn gì tiếc nuối nữa đây!

Nay chúng ta còn mạnh khỏe, ngày mai đâu chắc được như vậy? Hoặc bệnh hoạn, suy yếu, tinh thần sẽ yếu đi, việc muốn làm cũng không làm được. Vô thường không hẹn mà đến, bất chợt ta phải nhắm mắt ra đi, lấy gì bảo đảm trong đời sống?

Tổ Qui Sơn Linh Hựu đã ghi lại trong bài Quy Sơn Cảnh Sách:

Tiền lộ mang mang, vị tri hà vãng?
Nghĩa:
Đường mờ mờ, mịt mịt chẳng biết đi về đâu?
Thật đau đớn! Hoang mang vô cùng! Do đó, mỗi người cần phải tận dụng hết thời gian quý báu đang có để học, để tu, để hành, tạo công đức phước lành giúp cho mình có đủ hành trang tư duy, quả tốt, phước lành trước ngày ra đi.
(Quy Sơn Cảnh Sách)

Còn nữa, thời công phu chiều, trong chùa thường có bài kệ nhắc nhở tu hành:

Thị nhựt dĩ quá,mạng diệc tùy giảm,như thiểu thủy ngư, tư hữu hà lạc?
 Đại chúng! Đương cần tinh tấn, như cứu đầu nhiên,đản niệm vô thường, thận vật phóng dật!
Nghĩa:
(Ngày nay lại đã qua rồi, mạng căn huyết mạch lần hồi khô khan, dường như cá cạn ở ao. Khổ thêm thì có, chút nào vui đâu? Cần tu tợ lửa cháy đầu, đừng cho sái buổi như chầu diêm vương, thân này mỏng mỏng, manh manh không thường, sớm còn tối mất lo phương cứu mình.
Kinh Nhựt Tụng – (Mông Sơn Thí Thực)

Đó là lời chư Tổ nhắc nhở người tu, mỗi khi chiều đến, một ngày đã trôi qua, tức mạng sống của mình cũng theo đó mà rút ngắn dần, trong khi đó công phu tu hành của mình thì sao? Có tiến được gì chưa? Phải tâm tâm, niệm niệm ghi khắc thống thiết, khẩn cấp công phu không dám bê trễ, biếng lười, giống như lửa rớt trên đầu, phải phủi ngay không cho chần chờ, hẹn hò, lần lựa.

Đứng trên bình diện khách quan, nhìn tổng thể của lũy tre làng, trên quê hương đất Việt của chúng ta, rất nhiều sự tích về tre và cũng có rất nhiều câu chuyện bi đát thương tâm. Nhưng tác giả không tiện, chia sẻ cùng quý vị. Ý tưởng tràn đầy nhưng lòng cũng tạm đủ, xin ngừng lại nơi này, hẹn dịp khác.

Bất ngờ nhận được tin nhắn trên điện thoại, của Thượng Tọa Thích Chúc Hiền, người có hồn thơ lai láng, thi phú dạt dào… tuổi trẻ tài cao, tinh thông giáo lý Phật đà, đã gởi đến bài thơ. Xin được chia sẻ cùng quý vị trong bài viết này:

Vịnh Trúc Xinh
Lặng lẽ bên hồ khóm trúc xinh
Gió lay khe khẽ vẻ yên bình
Rễ sâu gốc vững không màng lợi
Lá mỏng mình suông chẳng vướng danh
Hạ đến nào khoe màu lộng lẫy
Thu về há ngại chuyện hư vinh
Giữa đời nhương nhiễu sầu đau lắm
Tự tại thong dong tịch tĩnh hình.
(Tu Viện An Lạc, California 16/7/2025
Trúc Nguyên – Thích Chúc Hiền cảm đề)

Lại lần nữa, chúc quý độc giả, gần xa hưởng trọn mùa Hè,vui vẻ cùng với người thân, trong những chuyến đi du lịch khắp đó đây, tận hưởng những kỳ quan thế giới hay những vùng hoang dã, do thiên nhiên ban tặng cho chúng ta. Chúc quý vị luôn luôn an lạc trong từng bước đi du ngoạn khắp nơi trên thế giới. Nếu ai đó, có cơ hội về lại quê hương thăm “Xứ Nẫu” miền đất võ của anh hùng áo vải năm xưa, xin hãy Tìm Lại Lũy Tre Làng. Hoài niệm biết bao…!

Mong lắm thay!

Cali, Santa Ana, ngày 21/7/2025
Bảo Quang Tự