*Đọc 10 phút*

Bài NHUẬN HÙNG

Thời gian nào cũng là thời gian, không gian nào cũng là không gian. Năm mươi năm qua, quê Mẹ bây giờ ra sao nhỉ? Vật đổi sao dời trên một mảnh đất thân thương bé nhỏ ở mãi bên kia Thái Bình Dương ít ai biết đến thời bấy giờ. Ngược dòng thời gian, năm mươi năm trước Miền Nam Việt Nam trong cơn hấp hối, lại không cứu vãn được cơn bệnh nghiệt ngã, cuối cùng cũng phải chôn theo cát bụi. Lịch sử sang trang. Nỗi buồn thê lương, thảm siết cũng đành gói lại, cho vào kho tàng ký ức. Việc gì đến phải đến, không cưỡng cầu cho được. Rốt lại cũng để chúng cuốn theo dòng sông cuồn cuộn đen thủi, nhập vào đại dương mênh mông, bao la bất tận, vô ngàn. Quên đi quá khứ của tháng ngày xa xưa!

Thật buồn cười thay, thật hài hước thay! Người ta bao giờ cũng muốn hướng về phía trước, mở ra cho mình một lộ trình mới, tốt đẹp hay một giấc mơ ảo huyền nào đó. Thật huy hoàng, thật tráng lệ trên bầu trời xanh bao la, phiêu bồng hay nói một cách khác là “đỉnh của đỉnh,” không còn từ ngữ nào diễn tả cao cả hơn thế nữa. Thế nhưng rồi, có mấy ai đã làm được việc ấy một cách hoàn mỹ, hoàn thiện như ý chưa ? Hay chỉ là câu nói suông, để ru ngủ những ai chìm trong giấc mơ huyền ảo, trong thế giới ba chiều.

Đúng vậy, chúng ta cứ thử nhìn về phía trời Âu tức là Nga và Ukraine đã làm gì? Sau ba năm trời mưa bom, đạn nã liên hồi, máy bay không người lái, tên lửa đại đạo, tua tủa ngày đêm liên hồi khạc lửa. Một đất nước chỉnh chu giàu đẹp như thế – kiến trúc theo kiểu Âu Châu thật tuyệt vời, đất đai phì nhiêu, dầu mỏ, quặng khí, khoáng sản chưa khai thác hết – thế nhưng vì sao mà ra nông nổi như ngày hôm nay? Chắc có lẻ quý vị cũng đã hiểu được câu trả lời rồi đấy nhỉ! Thật ra mà nói, ai ai cũng có lối suy nghĩ riêng cả. Nhưng nói chung lại một điểm, quần chúng quan tâm nhất, đó là chiến tranh. Vì sao? Chiến tranh lại là đề tài nan giải trên cõi đời này, hai đối thủ đương đầu với nhau, dĩ nhiên ai cũng giành phần thắng về mình. Sau chiến tranh, việc gì xảy ra, nhà cửa, tiền tài, vật chất, sinh mạng đều tan theo mây khói. Mắt ngấn lệ sầu nhìn bãi chiến trường tan tác thành bình địa, ngổn ngang gạch đá bể vụn, vùi chôn bao xác người. Trong đó có bao nhiêu mùi hôi hám bốc lên, ba năm khói lửa tưng bừng còn lại những gì? Chúng ta hãy cố gắng quên dĩ vãng chiến tranh, nhưng có thể quên được hay không nhỉ? Nếu bị tẩy não thì các bạn trẻ có đồng ý không? Để được quên đi hết tất cả như kẻ ngây ngô khờ dại thì cuộc đời lúc đó sẽ ra sao?

Đứng trên phương diện khách quan, nhìn đất nước người ta chiến tranh như thế, chạnh lòng nghĩ ngay tới phận mình là người Việt Nam tỵ nạn Cộng Sản, là một dân tộc nhỏ bé ở mãi tận bên khi biển Thái Bình Dương nửa vòng trái đất, không khỏi bùi ngùi nghĩ về quê hương. Miền Nam Việt Nam cách nay 50 năm là cuộc dâu bể chinh chiến hãi hùng. Một nửa kia hân hoan. Còn lại Miền Nam Việt Nam là nạn nhân chiến cuộc, bị bắt bớ tù đày giam hãm, kẻ vượt biên, người vượt biển, bỏ nước ra đi không màng sự sống chết, bao nhiêu người làm mồi cho cá nơi biển cả bao la, phụ nữ bị hãm hiếp, cướp bóc, ném xác xuống biển, v.v.. Khi người dân Ukraine thua cuộc cũng thế, họ cũng phải nếm trải những tủi nhục ê hề, nghiệt ngã. Ác nghiệt thay cái cảnh đất nước nhược tiểu. Khi bị cường quốc nhảy vào chia chác tài nguyên. Họ còn phá nát mảnh đất thân thương bé nhỏ. Ôi! Ông trời có thấu cho chăng!

Qua màn ảnh nhỏ của chiếc cellphone, quý vị nhìn lại quê hương thân thương của họ, cũng là bãi chiến trường tan tác, có khác chi. Chỉ trong vòng ba năm mà đổ nát điêu tàn, biết đến bao giờ họ mới hồi phục lại được như xưa? Nghiệt ngã thay! Ông trời thật trớ trêu nơi những nước nhược tiểu, bé cổ thấp họng.

Vẫn biết rằng con người sinh ra trên trái đất này. Khi máu cùng đỏ, nước mắt cùng mặn, tuy là khác nhau, màu da và tiếng nói, nhưng cùng chung sự sống – chết. Đang yên, đang lành làm ăn, sinh sống vui vẻ với nhau, cười cười nói nói. Tưởng chừng, cuộc đời mãi mãi như thế. Màu xanh rồi cũng phải xám xịt, màn đêm đen tối bao phủ vùng trời Âu Châu.

Không ngờ lòng tham vô đáy lại nổi lên, khi các nhà lãnh đạo độc tài, muốn mở mang bờ cõi, dùng đủ thủ đoạn, lấy thịt đè người, cứ nghĩ mình là anh hùng tái thế trùm cả trời Âu. Vũ khí, đạn dược đủ loại, đủ kiểu có thừa đã tích lũy từ lâu,không dùng tới nay có dịp mang ra phô trương cho thế giới phải nể phục. Khí giới tối tân trong thời hiện đại Nga chiếm thế thượng phong, thị oai các nước nhỏ chung quanh. Chẳng khác nào Thành Cát Tư Hãn năm xưa. Các lãnh tụ của những cường quốc lớn thường hay suy luận: “Nếu không có chiến tranh, thì cuộc sống này sẽ là vô vị.” Có phải không các bạn ạ!

Chiến tranh là gì nhỉ? Các bạn thử suy nghiệm lại đúng hay sai sau chiến tranh là gì? Biết bao nhiêu việc xảy ra. Các bạn, thử đếm nhẫm là biết ngay? Xây dựng lại một đất nước hoàn mỹ thì bạn phải làm gì, thời gian là bao lâu? Tiền của từ đâu mà đến? Dấu hỏi lại thêm dấu hỏi?

 Ôi! Sao mà điên rồ thế! Hòa bình lại không thích mà cứ mãi mãi lặn hụp trong cõi vô minh, chém giết lẫn nhau bằng bom đạn, hỏa tiển đủ loại phóng ra, dành quyền lợi khắp nơi. Luật nhân quả rồi cũng phải đến. Ác lai, ác báo.

Trong Kinh Pháp Hoa có câu “Tam giới vô an du như hỏa trạch….” Tam giới, là ba cõi: Dục giới, Sắc giới và Vô Sắc giới đang thiêu đốt chúng sanh với những khổ đau không kể xiết. Tam giới giống như nhà lửa đang hừng hực cháy. Kinh Pháp Hoa dạy “Ba cõi không an, dường như nhà lửa, sự khổ đầy dẫy, đáng sợ hãi.” Chúng sanh trong ba cõi, nhất là chúng ta trong cõi Ta Bà này, luôn luôn bị những sự khổ não và phiền muộn bức bách. Sống chen chúc nhau trong đó như ở giữa một căn nhà đang bốc cháy, dẫy đầy hiểm họa, chẳng biết sống chết ra sao. Ấy thế, mà mọi người chẳng biết, chẳng hay, cứ mãi nhởn nhơ vui thú hưởng ngũ dục, làm như không có chuyện gì xảy ra. Phật Tử thuận thành luôn nhớ điều ấy mà rán tinh tấn tu hành để cầu giải thoát.

Viết đến đây tôi chợt nhớ đến bài thơ của một nhà văn tại miền Nam Việt Nam. Đó là tác giả Tạ Tỵ trong tập thơ Mây Bay -1996, nay ông đã thành người thiên cổ rồi, nhưng vần thơ vẫn lưu chuyển trong khắp dân gian. Xin được chia sẻ cùng quý độc giả gần xa và các bạn trẻ yêu văn chương Việt Nam. Tạ Tỵ, người đã để lại những dòng chữ nho nhỏ trong trang sau tập thơ Mây Bay:

“Tiếng thơ, từ lâu bị giam hãm trong đáy tâm hồn với những u hoài trải dài trên lối mòn suy tưởng! Những phấn khích, làm châu thân run rẩy lả lay như chiếc lá vàng trong cơn bão mà tình yêu cứ úp mặt vào nhớ thương để nuối tiếc tuổi trẻ đã trôi đi không bao giờ trở lại!…

“Tiếng thơ chìm khuất, nghẹn ngào giữa cơn mê ngất ngát với đớn đau có đó, và nhiều đêm không ngủ, mở mắt nhìn tròng trọc vào bóng đêm cùng hình ma – bóng quỹ, giữa chốn lao tù!… nhưng rồi.

“Tiếng thơ cũng vút cao cùng mây trời bay lang thang đây đó, như cánh chim đo không gian theo chiều dài của Vũ Trụ, đùa vui cùng muôn vạn trăng sao!…”

Trích bài thơ ‘Tôi, Người Việt Nam’ của thi sĩ Tạ Tỵ trong tập Mây Bay:

Tôi người Việt Nam, mang trong tim nỗi hờn thắm thiết
Tôi đi tìm NGƯỜI, tìm CHÂN LÝ, TỰ DO
Nam, Bắc, Đông, Tây bốn cõi mơ hồ
Tuy có đó, nhưng vô cùng huyễn hóa
Tôi đi hỏi cây, hỏi rừng, hỏi lá
Hỏi con người như hỏi vật vô tri
Tôi hỏi em, nhưng em chẳng biết gì?
Ngoài da thịt lên men hồng má phấn
Tôi đã sống bao năm dài uất hận
Tổ Quốctôi vinh – nhục mấy phen rồi
Tôi đã cười, đã khóc mấy tao nôi
Đã gởi lại tuổi xanh trên chiến trường đỏ máu

Tôi, kẻ mất đời mình, mang linh hồn Do Thái
Ngọn đuốc văn minh nào đã thắp sáng đời tôi
Đã cho tôi nhìn thấu suốt đỉnh trời
Đã khỏa lấp giùm tôi những ngày dài vô tận
Tôi tưởng nhớ Việt Nam với muôn vàn tủi hận
Tôi cười đau, thét giận mỗi đêm sâu
Chắp đôi tay, quỳ dưới bóng nhiệm mầu
Tôi cầu khẩn với tình thương vô hạn
Tôi ngẩng mặt mơ một ngày sáng lạn
Tổ Quốc tôi. Ôi! Việt Nam xiết đỗi mến thương
Vòng đôi tay, tôi ôm suốt giải quê hương
Tim tôi vỡ trong nhịp đời chớm nở!
(1982, Sungai Besi, KualaLumpur, Malaysia)

Bài thơ rất là thấm thía, sâu sắc của tác giả được diễn tả thật cô đọng trong từng chữ, từng lời, từng ý nghĩa.

Đúng vậy, tâm trạng của mỗi người con Việt khi xa xứ, sống tha phương nơi đất khách, quê người. Dù rằng có thành công trên thương trường, hay thành đạt trong các ngành nghề.

Nhưng một khi có ai đó nhắc lại hai tiếng quê hương Việt Nam của miền Nam, trước năm 1975 thì quý vị sẽ nghĩ gì và nghĩ sao? Ngoại trừ các bạn trẻ sanh ra sau 1975, ai ai trong chúng ta cũng thế, mỗi khi Tháng Tư Đen về, dù ở bất cứ nơi đâu trên thế gian này, cũng phải ngậm ngùi nhớ ôn dĩ vãng vàng son một thời đã qua, dù chỉ là người dân bình thường sống an lành trên mảnh đất thân thương, cũng đã có chuỗi dài ký ức để nhớ thương, cây đa cũ, bến đò xưa. Ôi! Quê hương yêu dấu của ta đó! Ai ai cũng có tâm trạng nhớ quê hương trong tiềm thức.

Trong không khí ấy hòa lẫn cùng không gian bầu không khí xám xịt, hình như ông trời cũng thấu hiểu được khoảng thời gian. Cách nay nửa thế kỷ rồi mau nhé! 50 năm qua có khác gì một giấc ngủ dài giữa trưa hè nắng hạ, phải chăng! Giấc mơ thật hãi hùng, giấc mơ thật kinh hoàng! Còn gì để diễn tả ra đây Không thể nghĩ bàn!

Nếu ngược dòng thời gian thì các bạn sẽ nghĩ gì ngay lúc ấy. Vẫn biết rằng thắng – thua là việc của binh gia. Vì sao? Đã gần hết một đời người (50 năm) tưởng chừng như việc mới xảy ra ngày hôm qua. Bao nhiêu biến đổi dập dồi nhưng vẫn không phai trong ký ức của người Việt viễn xứ, tại sao và tại sao?

Trong giáo lý Phật đà có câu: Quá khứ đã qua, tương lai thì chưa đến, hiện tại vẫn là đây.

Vẫn biết thế, nhưng nỗi đau nào cũng có nguyên nhân của nó cả. Cũng là thời gian này Ukraine và Nga sẽ ngồi vào bàn hội nghị để tìm ra biện pháp hòa bình tại Trời Âu. Việc gì sẽ xảy ra? Từ từ quý vị sẽ hiểu rõ, thế sự là thế đó! Không thể nghĩ bàn thêm được.

Chúng ta là người Việt Nam ly hương đã quá rõ những việc đó rồi. Ngậm ngùi, đau đớn, tủi phận, đắng cay, mất mát thân nhân, nhà tan cửa nát. Phải lập lại từ đầu, từ một nơi xa lạ, nào là ngôn ngữ cho đến phong tục, tập quán, văn hóa, tín ngưỡng lễ nghi đều phải uyển chuyển thay đổi hẳn cả lên. Sau bao nhiêu năm như thế, quý vị có cảm nhận được những gì thay đổi, từ tư duy của các bạn không! Cơm áo, gạo tiền, tất tần tật, tất bật lo cho gia đình, khoảng thời gian qua sống tha phương nơi xứ người, chân cứng – đá mềm, cũng đủ cho quý vị trải nghiệm qua bao thử thách, trước phong bao bão tố cuộc đời. Để có ngày hôm nay cho các con cháu của chúng ta được an ổn trong đời sống. Trong họa có phúc, hay ngược lại, trong phúc có họa. Tuổi trẻ thì khác, mau hội nhập vào xã hội mới, còn lại những vị cao niên thì ra sao? Bởi thế người xưa thường hay nói: Cố công mài sắt, có ngày nên kim.

Thật chí lý thay, sau biến cố năm 75, dấu mốc lịch sử miền Nam Việt Nam là bài học cả thế giới đều biết đến, thân phận nước nhược tiểu. Thế giới này còn nhiều nước nhược tiểu lắm, chẳng hạn Ukraine, hậu quả sau chiến tranh thì sẽ ra sao? Ý tưởng còn dài, nhưng khổ giấy có giới hạn, xin tạm dừng lại, hẹn chia sẻ cùng quý vị độc giả.

Xin hãy cùng tôi và mọi người đều chắp tay lên, nguyện cầu cho thế giới an lành, hòa bình chóng đến, trả lại công lý cho người dân. Chiến tranh, khói lửa hận thù sớm chấm dứt, trở lại sự trong lành cho bầu trời xanh tươi trên khắp trời Âu Châu và cả thế giới này.

Lại một lần nữa, trước khi chấm dứt bài viết xin được mượn dòng thơ ‘Tưởng Niệm’ của cố Hòa Thượng thượng Quảng hạ Thanh, tức nhà thơ Thanh Trí Cao, có ghi rằng:

Vẽ nét mặt ưu tư chiều xuống
Khung trời buồn khơi dậy hoang tàn
Ai để lại trên nền đất cũ
Niềm tiếc thương quấn mảnh khăn tang
Cuộc nội – chiến đã phân thắng bại
Trớ trêu thay chưa có Tự Do
Một quá khứ chưa khô huyết lệ
Dân đói nghèo, Ai mãi giằng co
Người dân Việt đốt hương tưởng niệm
Hồn thuyền nhân, Chiến sĩ trận vong
Người nằm xuống rừng hoang đáy biển
Tiếng kinh cầu với nén hương lòng
Mẹ Việt Nam nỗi buồn vời vợi
Vẫn chờ con năm tháng mỏi mòn
Trong ánh mắt chứa chan kỳ vọng
Mẹ thương con, mẹ vẫn đợi con.
(Cali, ngày 30/4/2000)

Kính chúc quý độc giả gần xa, năm mươi năm cũng chỉ là giấc mộng dài, ai người thành đạt, ai người vá khâu, ai là kẻ về với cát bụi. Ngậm ngùi chi trong lúc sa cơ, con trẻ dại thành tài nơi đất khách, một mai rồi nước Việt cũng vẫn phải đổi thay. Thay đổi, đổi thay là duyên nghiệp, phận nước Việt nhược tiểu, ta ôi!

Kính chúc quý vị an lành, sống vui, sống khỏe, sống đời dồi dào trong năm Ất Tỵ 2025. Mong lắm thay! Bầu trời u ám sớm trôi qua.

Tháng Tư Đen nhớ về quê mẹ!

Cali, Santa Ana ngày 30/3/2025
T. Nhuận Hùng