*Đọc 10 phút*

Photo: Pixabay

Bài NHUẬN HÙNG

Thông thường chúng ta thường nghe những lời than thở rằng: Tôi đang mang trọng trách to tát, gánh vác một cổ phần rất nặng, hay là đang xách một vali to tướng chứa vật gì trong đó? Thật ra, không bao giờ bạn nói rằng: tôi đang gánh củi, gánh lúa hay gánh khoai chi đó, mà cứ mạnh miệng nói lớn với mọi người rằng, tôi đang dẫn đầu tập đoàn, hay làm chủ công ty chuyên bán hải sản, hoặc chế tạo mỹ phẩm, hãng xưởng biến chế thực phẩm chi chi đó, ở chỗ này chỗ kia, thật hay đùa có mấy ai tường tận?

Bởi vậy, trong thiên hạ cũng có những hạng người như thế (gọi là ở gần kho đạn, nổ cứ nổ hoài hoài vì đạn giấy đâu có chết ai, tha hồ mà nổ theo kiểu ở khu rừng rú nào đó). Chưa hết, họ vẫn cứ than với thở hoài hoài. Đã giầu rồi, lại còn có quá nhiều tiền trong túi hay gởi quốc gia nọ, quốc gia kia. Chưa biết đủ, vẫn còn than trời, trách đất như thế kìa? Vậy các bạn trẻ nghĩ sao đây?

Chúng ta thử tìm hiểu, đi sâu vào vấn đề, để biết sự tình như thế nào? Thoạt đầu, ta nên lưu ý. Nếu muốn bắt hổ mà không vào tận hang thì làm sao bắt được hổ con. Chẳng lẽ chúng ta cứ quanh quẩn bên ngoài sao đặng! Như vậy, có ổn không? Hổ chúa ở đâu, chúng có dễ dàng tha cho ta hay không? Bởi vì, ta muốn bắt con của nó, không khéo làm mồi dâng lên miệng của chúa sơn lâm!

Nói tóm lại, chúng ta hãy đi thẳng vào vấn đề qua câu chuyện dưới đây.

Có một kỹ sư nọ chuyên viết “computer progam” (chương trình điện toán) rất giỏi. Cậu ấy hoàn tất xong chương trình đại học, xếp vào hạng (top) xuất sắc toàn trường trong những trường nổi tiếng, được nhận vào làm việc cho một công ty nổi tiếng tại một thành phố lớn nhất của quốc gia nọ. Cậu ta làm việc rất hăng say, chăm chỉ qua nhiều năm tích cực, nhưng vì quá giỏi, khả năng có thừa, cậu giã từ hãng ra thành lập riêng công ty cho mình. Bước đầu cậu ta khá thành đạt, vân vân và vân vân. Trải qua một thời gian sau đó thì chuyện gì sẽ xảy ra? Quý vị có thể đoán ra được hay không? Trăm ngàn lý do điều có đủ. Nhưng một lý do duy nhất, quý vị có biết điều gì xảy ra cho cậu ta không? Xin thưa, gia đình bất an, tình cảm vợ chồng đổ vỡ, tiếp đó phát hiện căn bệnh quái ác xuất hiện trong thân thể của cậu ta. Bác sĩ phán quyết, như thế! Vậy thời gian sống còn của cậu ta chỉ tính bằng ngày và giờ. Một bản án vô tiền khoáng hậu, không dễ dàng chữa được, dù là thuốc tiên, vẫn biết tiền bạc cậu ta có thừa, vậy thì tính sao đây? Từ từ chúng ta sẽ tìm hiểu ngọn ngành – gốc rễ, do đâu mà ra? Sanh tử đại sự!

Trước hết, tôi xin kể thêm quý vị câu chuyện như sau:

Vào một sáng đẹp trời, tại vùng đất hứa xe cộ chưa có nhiều. Vận chuyển khách hàng đi lại thường là xe lửa, lúc ấy là mùa đông, trời đang lạnh buốt tại miền Đông Hoa kỳ. Có một chàng thanh niên lịch lãm lên chuyến xe lửa để vượt qua một đoạn đường khá dài. Anh chọn mua một chỗ thật tốt với giá đặc biệt. Nói nôm na xe lửa thuộc hạng sang, được điều khiển bởi nhân viên hỏa xa, chuyên nghiệp nên xe chạy rất êm. Nhưng thay vì đặt hành lý xuống sàn xe, ngược lại chàng ta kia cứ ôm khư khư trên mình, đầu thì đội chiếc va li nhỏ, trên đùi đặt một xách tay rất nặng, hai tay tóm lấy bao đồ khổng lồ.

Bạn nghĩ sao về hình ảnh đó?

– Thật đáng buồn cười!

Theo bạn thì chàng thanh niên đó phải làm gì?

– Dĩ nhiên cậu ta phải đặt tất cả hành lý xuống, chớ ai lại ôm mãi hành lý trong chuyến đi dài như vậy.

Tại sao?

– Xe lửa chuyên chở tất cả, hành khách đâu cần ôm hành lý trên tay.

Đúng thế, trường hợp của bạn cũng như vậy, nên bạn cần xả bỏ bớt đi, những thứ không cần thiết, trong cuộc sống.

– Tôi không hiểu ông muốn nói điều gì?

Hãy trút bỏ hết tất cả hành lý xuống, chuyến xe lửa đời đã chuyên chở nó rồi.

– Hành lý của tôi ư? Ông muốn ám chỉ điều gì?

Bạn hãy kể cho tôi nghe những điều hiện đang làm cho bạn bận tâm, trí óc bạn đang nghĩ gì?

– Tôi đang nghĩ đến, ba ngày nữa là phải đối diện: Nào là các cấp lãnh đạo trong chính phủ, họ đang chỉ trích vì tôi chưa hoàn tất công việc. Tiếp theo là phải ký hợp đồng thương mãi trong thời gian sắp tới. Tôi không tin tưởng nhân viên trong hãng của tôi, họ làm việc quá chậm chạp, chẳng ai tháo vát lanh lẹ cả. Chưa hết, tôi còn phải đóng học phí cho hai đứa con vào đại học, v.v.. Nói chung, cơm – áo – gạo – tiền bận rộn suốt cả tháng. Chưa kể, tôi mới tậu một căn nhà lớn, cần phải trang trí cho được hoàn chỉnh…!

Đó chính là hành lý mà bạn cần đặt xuống.

– Thưa ông, xe lửa là một chuyện, vì nó có người điều khiển và đi trên lộ trình nhất định. Cuộc đời đâu giản đơn như thế! Ai sẽ là người chỉ huy công việc của tôi. Ai sẽ là người điều khiển công ty, cũng như những mắc xích thô kệch, tôi vừa mới kể.

Đúng thế, bạn chỉ có thể kiểm soát được việc làm của mình, nhưng không thể kiểm soát được kết quả của nó.

– Ông nghĩ rằng, có sự khác biệt hay sao? Theo ý tôi thì mọi kết quả đều do hành động mà ra.

Vậy hả? Phải chăng kết quả công việc của bạn đều tùy thuộc vào số lượng và thời giờ mà bạn ngồi trước cái máy (computer) điện toán hằng giờ đó ư! Xin phải đi sâu vào chi tiết chút nữa. Đó là những sản phẩn còn lệ thuộc vào nhiều thứ khác nữa. Chẳng hạn như: phòng làm việc có thỏa mái hay không, đèn điện, máy điều hòa có hoạt động không? Những người làm việc chung quanh có tập trung hay đùa giỡn? Dựa vào nhiều yếu tố của công việc làm, nhân viên có tích cực hay không? Máy móc có thường gặp trở ngại hay không? Phải chăng, cấp trên có hối thúc năng suất phải giao đúng kỳ hạn hay không? Thật là nhiều việc không thể diển tả cho hết được? Chưa kể, phẩm chất hàng hóa có đủ tiêu chuẩn chăng? Tóm lại, trăm thứ việc cần phải giải quyết gấp… gấp… gấp…!

– Nếu nói như vậy thì mọi vật đều ngẫu nhiên hay tình cờ chăng?

Không phải vậy. Trên đời này không có cái gì xảy ra một cách tình cờ cả. Có một trí thông minh đại đồng điều hành hết tất cả. Cái (tuệ giác) này hay (cái trí) của ai đó (nó) sẽ không bao giờ ngủ và cũng không bao giờ đi nghỉ mát hay du lịch gì cả. Cái trí não nó tạo dựng cũng như phá hủy các mục đích không phải cá nhân, cái trí này xoay chuyển vũ trụ và xếp đặt guồng máy quá ư phức tạp, đời sống ai đó? Nó cũng trao đổi với các sức mạnh linh động giữa các sinh vật này và thảo mộc kia, sự xuất hiện của chúng như biến vào hư không trong các hành tinh, mặt trời mặt trăng, mùa nào cũng như mùa nấy, đông cũng như hè. Bạn có thể định nghĩa cái trí thông minh này qua những danh từ như một định luật vũ trụ. Hay tùy theo quan niệm của từng người mà ra.

– Xin lỗi ông, tôi là người cần một chứng minh cụ thể, trước khi tin tưởng những điều mới lạ.

Được lắm, bạn có biết hiện nay lá phổi, lá gan, hay trái thận của bạn, chúng đang hoạt động như thế nào? Có lẽ là không, nhưng công việc dù vẫn tiếp diễn, mà bạn coi đó là tự nhiên lắm phải không? Bạn không thể kiểm soát các diễn tiến bên trong thể xác của bạn. Thân thể của bạn là một cơ quan kỳ diệu đang hoạt động mà không cần sự đồng ý hay kiểm soát của bạn. Nhưng tất cả chúng đều hoạt động cho một mục đích là duy trì sự sống của bạn. Nếu bạn dùng quá tải sức lực thì chúng cũng băng hoại luôn, không còn phương thuốc nào cứu chữa, đó bạn ạ!

Đứng trên bình diện, nhân sinh quan, trong cơ thể bạn hiện có hàng tỷ tế bào hoạt động liên tục, chúng cũng có một cơ cấu làm việc như một xã hội hay tập thể nào đó… Tế bào này chết thì có tế khác thay thế, cứ liên tục vận hành, như thế cho đến khi cạn kiệt mới thôi. Nói chung, cũng là duy trì sự sống cho con người chúng ta. Cũng giống như hàng tỷ tế bào trong cơ thể của bạn. Được biết, chúng ta cũng là một tế bào bé nhỏ trong một thể xác vĩ đại của vũ trụ bao la, (tiểu vũ trụ ở trong đại vũ trụ) ám chỉ trai đất này.

Chúng ta, cũng là một phần trong cái toàn thể đại đồng bao la- vô cùng – vô tận…Mỗi con người là một tiểu vũ trụ, bao gồm trong một thân thể. Nếu xét cho cùng con người cũng do tứ đại mà ra (đất- nước- gió- lửa) Từ tinh cha huyết mẹ cấu tạo ra thai nhi. Sau khi chào đời chúng ta cũng phải nhờ sự nuôi nấng bảo bọc của cha mẹ. Rồi mới trưởng thành được, dài dòng lắm chỉ sơ lược thôi. Vậy sau khi chết thì sao? Nhưng để góp phần vào sự vận hành chung cho tất cả. Nếu chúng ta cứ nghĩ rằng, ta là những cá nhân riêng lẽ, suy nghĩ vô minh như thế thì chúng ta đã đi trật đường rồi. Này bạn, chúng ta không thể kiểm soát được khi chúng ta bước vào đời hay lúc chúng ta ra khỏi cuộc đời. Thì tại sao, chúng ta lại nghĩ rằng mình có thể kiểm soát được phần ở trong cuộc đời?

– Thưa ông, phải công nhận là câu nói chính xác của ông về những diễn biến trong cuộc đời, đã in sâu vào trí não của tôi. Đây là lần đầu tiên trong đời tôi nghĩ đến điều đó. Thưa ông, nay tôi không còn trẻ trung nữa, bây giờ mới tỉnh ngộ ra sự đời tranh danh, đấu đá trên thương trường hoặc chiến trường là đảo điên, nhưng tôi chưa hề sợ một sự kiện gì cả.

Bạn may mắn, nhận ra điều này sớm (biết buông xả, quẳng gánh nặng lo âu) tìm về con đường chánh giác, thức tỉnh mà bạn quay về với chính mình, ngăn ngừa được những cơn bệnh “quái ác” đang chờ sẵn trong cơ thể bạn. Chúng có thể cướp đi sự sống của bạn bất cứ lúc nào. Nếu bạn còn bám theo những dục vọng vật chất ham hố lợi danh.

Dĩ nhiên, lá gan, buồng phổi chúng không đủ sức làm việc cho bạn nữa. Nếu bạn ép chúng, thì chúng sẽ biểu tình ngay. Lúc ấy ai là kẻ chiến thắng, ai là người chiến bại? Xin thưa, chính mình là người thua thiệt (một đi không trở lại) sẽ về bên kia thế giới để hội tụ cùng tổ tông. Vật chất cũng là con dao hai lưỡi, chúng ta không sử dụng đúng theo nhu cầu cần thiết, sẽ bị phản tác dụng ngay tại chỗ. Thật lòng, mong quý bạn nên dành thời giờ tu tập cho bản thân mình, bằng cách tìm đến những trung tâm dạy thiền quán hay lớp thiền nào mình thích, chẳng hạn như:

Thiền Vipassana là con đường tự thay đổi bằng cách tự quan sát. Phương pháp này chú trọng đến tương qua mật thiết giữa Tâm và Thân. Mối tương quan này có thể kinh nghiệm được trực tiếp bằng cách chú tâm, thận trọng đến những cảm giác luôn luôn xen kẽ và tạo ra các khuôn mẫu cho tâm. Hành trình quan sát và tự khám phá này đi vào cái gốc rễ chung của Thân và Tâm, từ đó xóa bỏ những bất tịnh trong tinh thần, mang đến Tâm quân bình, tràn đầy tình thương và lòng từ bi, hoặc là Yoga gì đó để thực tập, dưỡng sinh cho sức khỏe.

-Điều đó, có cần thiết không? Tôi vẫn tập thiền hành hít thở thường xuyên mỗi khi có giờ rảnh

Điều bạn cần là sự thoải mái, buông xả không bận tâm suy nghĩ về vật chất quá nhiều. Bớt đi, mỗi thứ một ít thì bạn sẽ nhẹ gánh lo âu. Bạn cứ đặt ra ví dụ, đường dài mà mang vác quá nhiều hàng hóa thì đi được bao lâu? Đừng tham lam làm việc quá sức mình, hãy soạn thời khóa biểu cho chính mình. Giờ làm việc cũng như nghỉ ngơi và thời giờ cho gia đình cũng như tập Yoga hoặc ngồi thiền tịnh gì đó. Hầu mong cho tâm hồn thư thả, cuộc sống tăng thêm tuổi thọ. Được như thế, xã hội, quần sanh ngày càng xanh tươi, bớt đi hận thù (tham – sân – si) bầu trời sẽ trong xanh hơn, vạn vật phát triển nhiều hơn.

Tâm bình thế giới bình. Ngược lại ngày nay, chúng ta thường thấy trên màn hình nhỏ nước Nga vĩ đại không an phận, mà còn mộng bành chướng nuốt Ukraine. Tạo nên cảnh khói lửa bom đạn bay mù trời, nhà cửa, lầu đài dinh thự tan nát. Ngày nào cũng xảy ra như thế, thời gian chiến tranh quá dài đến bao giờ mới chấm dứt. Cũng vì đâu mà ra? Phải chăng tham vọng cuồn cuộn, lãnh đạo cường quốc như thế, mất cả nhân tính. Có thua gì bạo chúa Tần Thủy Hoàng ngày xưa đâu? Xem mạng sống con người kém hơn cả rác rưới! Thật là, khổ đế vô cùng, vô tận! Tâm loạn thì thế giới sẽ đại loạn. Có phải vậy không các bạn ạ!

– Một lần nữa, cám ơn ông đã đưa tôi từ tối ra sáng, ý thức được sự sống, vật chất vẫn là vật chất. Nếu tôi không biết buông xả thì mãi mãi sẽ lặn hụp trong chốn lục đạo luân hồi, có đúng không?

Rất đúng, tóm lại khuyên bạn bằng cả tấm lòng chân thật, hãy buông xả, bỏ bớt những vật chất không cần thiết trong hằng ngày, để bảo tồn sức khỏe và cũng nên dành thời giờ trong việc hành thiền. Bạn dần dần cởi bỏ tư tưởng bản ngã, hoặc là chủ nhân ông thì không tốt cho bản thân của bạn. Điều cần thiết nên tìm hiểu giáo lý Phật đà, con đường nào là con đường giải thoát, bạn nên đi trên con đường Chân -Thiện -Mỹ, thì cuộc đời sẽ tươi sáng hơn.

Xin để tâm hồn thư thả, hãy tìm đến cuộc sống an bình, biết đủ, không đắm chìm thế giới hào nhoáng, lệ thuộc vào vật chất quá nhiều, Tình, Tiền, Tài, Danh, Lợi, Sắc, Dục, biết đủ là đời sống hạnh phúc. Các bạn trẻ ơi! Xin hãy nhớ lấy cho! Tại sao phải buông gánh nặng xuống? Qua câu chuyện ngắn kể trên, các bạn trẻ đã có câu giải đáp.

Santa Ana, ngày 6/ 6 /2024
Thích Nhuận Hùng