Tập Ăn Trong Chánh Niệm/ Jan Chozen Bays

*Đọc 4 phút*

Bài JAN CHOZEN BAYS

Trong Thiền Tông, chúng ta được dạy, “Đói, hãy ăn.” Mỗi khi ăn hoặc uống, chúng ta đều có cơ hội được chú tâm vào sự sống động của chính khoảnh khắc trải nghiệm này–nếu chúng ta dành thời giờ chỉ để ăn .

Chúng ta thường cho rằng ăn uống là việc cần giải quyết nhanh chóng khi đang làm nhiều việc cùng một lúc. Chúng ta vừa ăn vừa nói chuyện điện thoại hoặc làm việc trên máy tính. Chính sự đơn giản, bình dị mới là điều chúng ta cần chú tâm vào.

Khoảnh khắc hiện tại là nơi duy nhất chúng ta đang sống. Phật tánh nguyên thủy, tâm tự nhiên của chúng ta không ở nơi nào khác hay thời gian khác. Như truyền thống Shangpa của Tây Tạng đã chỉ dạy, Phật tánh ở đó, “Gần đến nỗi bạn không thể thấy, đơn giản đến nỗi bạn không thể tin.”

Càng dành nhiều thời giờ cho những khoảnh khắc đang sống, chúng ta càng cảm thấy thoải mái và mãn nguyện hơn trong cuộc sống. Ăn với chánh niệm cho chúng ta nhiều cơ hội để được hiện diện trọn vẹn và trải nghiệm sự sống động không ngừng nảy sinh trong cõi nhận thức rộng mở bao la.

Khi ăn trong chánh niệm, chúng ta chủ động hướng trọn vẹn nhận thức của mình vào sự sống động ấy, với các cảm giác, sự suy nghĩ và cảm xúc của cơ thể trải qua tiến trình sinh khởi rồi biến mất. Điều quan trọng là chúng ta ăn trong chánh niệm mà không chỉ trích hay phê phán. Chúng ta chú ý đến màu sắc và hình dạng của thức ăn (như thể đang thưởng thức một tác phẩm nghệ thuật), đến sự thay đổi của hương vị và mùi thơm, đến sự cấu tạo và ngay cả âm thanh của món ăn.

Có thể xem sự ăn uống như cổng vào Phật pháp, bởi vì khi chúng ta thực sự có mặt với bất cứ điều gì mà cổng mở ra cho chúng ta đến với Sự Hiện Diện Vĩ Đại, vốn là nguồn dinh dưỡng chân chính vô tận. Dưới đây là năm bước chánh niệm mà bạn có thể thực hành trong mỗi bữa ăn.

1. Bắt Đầu Với Lòng Biết Ơn

Hãy bắt đầu bữa ăn bằng một lời cầu nguyện theo truyền thống của bạn, có thể là lời tạ ơn bạn được học từ thời thơ ấu. Hoặc bạn có thể dành vài phút tĩnh lặng để nghĩ đến tất cả những người liên quan đến món ăn (bác nông dân, người đóng gói, người bán hàng tạp hóa, nhân viên thu ngân, v.v.) và các sinh vật khác (côn trùng, ong, giun đất). Những chúng sanh đó đã góp phần năng lượng sống để tạo nên món ăn bạn sắp thưởng thức.

Hãy hình dung tất cả mọi người, và sinh vật, đang quây quần bên bàn ăn và cảm ơn họ. Nghiên cứu cho thấy một nghi thức nhỏ trước bữa ăn giúp chúng ta được ăn trong chánh niệm nhiều hơn và tiêu thụ với mức lượng vừa phải.

2. Hãy Tử Tế Với Bao Tử

Chúng ta thường sống xa rời cơ thể và làm ngơ những bài học mà nó mang lại cho ta trong từng khoảnh khắc. Trước khi ăn miếng đầu tiên, hãy chú ý đến bao tử của bạn. Nó chứa được bao nhiêu để tiêu hóa một cách thoải mái? Một chén? Hai chén? Ba chén?

Bắt đầu bằng hai phần ba lượng thức ăn đó. Sau khi ăn phần lượng ấy, hãy xem lại dạ dày. Nó đã no chưa? Lưỡi có thể muốn nếm thêm, nhưng liệu dạ dày có thực sự muốn thêm thức ăn để tiêu hóa không? Chúng ta có thể học cách đưa ra những quyết định trong cuộc sống hàng ngày như vậy, không quyết định từ sự ham muốn hay cưỡng ép, mà từ sự nhận thức bao quát. Nhận thức cho ta sự lựa chọn, và sự lựa chọn mang đến tự do.

3. Ăn Miếng Đầu Tiên Trong Chánh Niệm

Hãy dành vài phút để thưởng thức những miếng ăn hoặc ngụm nước đầu tiên. Nhắm mắt lại và tập trung hoàn toàn vào miệng sẽ hữu ích. Hãy chú ý đến sự thay đổi hương vị, nhiệt độ và cấu tạo. Ăn được nửa bữa, hãy dừng lại và uống một chút gì đó để làm mới vị giác. Những khi dừng lại như vậy cho phép bạn thưởng thức thêm sự tươi mới của “những miếng ăn đầu tiên.”

4. Chậm Lại

Những kích thích tố cho sự no nê phải cần chừng hai-mươi phút để được tiết ra và truyền đến não, báo hiệu rằng chúng ta đã ăn đủ. Sự chậm rãi có thể giúp chúng ta ăn uống điều độ hơn và làm lộ ra những tập khí đã có từ trước.

Một cách làm chậm lại là hãy thử ăn bằng tay không thuận. Vui và tức cười lắm bạn ạ. Hoặc thử đặt đũa muỗng xuống giữa các lần nhai thức ăn. Đừng ăn thêm miếng nào nữa cho đến khi miếng đầu tiên được nhai kỹ, thưởng thức và nuốt trọn. Nếu bạn muốn ăn ít hơn mà lại thưởng thức nhiều hơn thì hãy ăn chậm lại.

5. Nuôi Dưỡng Đám Đông Bên Trong

Số lượng sinh vật sống trong ruột của bạn còn nhiều hơn số lượng tế bào trong cơ thể. “Bộ di tính thể thứ hai” gồm 100 ngàn tỷ sinh vật này liên quan đến nhiều khía cạnh sức khỏe của chúng ta, gồm cả chức năng miễn dịch, tăng cân quá mức, sức khỏe tim mạch, và ngay cả sức khỏe tinh thần. (Lưu ý: vi khuẩn tốt được phát triển nhờ “thực phẩm thật,” không phải thực phẩm chế biến sẵn.)

Thế nên sau khi ăn, hãy hướng tâm đến vũ trụ của những sinh linh bé nhỏ trong bụng bạn. Gửi đến chúng lòng từ bi và lời chúc sức khỏe, để chúng luôn hỗ trợ cơ thể, trái tim, và tâm trí bạn.

Cuối cùng, hãy mở rộng phạm vi của lòng từ bi bằng lời cầu nguyện “Nguyện tất cả chúng sinh được nuôi dưỡng tốt như nhau, cả về thức ăn lẫn thức uống, và với món ăn bổ dượng nhất – là món ăn của giáo pháp.” ⧫