*Đọc 4 phút*

Bài ANDREW HOLECEK
Phiên dịch Phúc Quỳnh

(Ông Andrew Holecek đã hoàn tất ba năm tu hành với Thầy Tây Tạng Khenchen Thrangu Rinpoche (1933-2023) và là tác giả của ba cuốn sách The Power and the Pain (Quyền Năng và Đau Đớn), Preparing to Die (Chuẩn Bị Cho Cái Chết), và Dream Yoga: Illuminating Your Life Through Lucid Dreaming (Thiền Trong Mộng: Thắp Sáng Cuộc Đời Qua Giấc Mơ Tỉnh Thức). Bài viết này được đăng trên tạp chí Lion’s Roar ngày 15 tháng 8, 2024.)

Bạn có biết đó là một khoảnh khắc kỳ diệu khi thấy mình thức tỉnh trong lúc đang ngủ mơ và biết rõ là mình đang mơ? Đó chính là mơ trong tỉnh thức, hay mơ trong sự sáng suốt (lucid dreaming). Mơ trong tỉnh thức là một kỹ năng mà bạn có thể luyện tập để giúp ích cho việc hành thiền của mình.

Mơ không sáng suốt là một giấc mơ bị phân tâm, mơ trong vô thức, mơ bị lãng quên–bạn quên mất rằng mình đang mơ. Mơ sáng suốt là một giấc mơ không phân tâm, một giấc mơ tỉnh táo, một giấc mơ được ghi nhớ–bạn nhận ra mình đang mơ và có thể kiểm soát phần lớn kinh nghiệm đó.

Nghiên cứu cho thấy người hành thiền có nhiều giấc mơ sáng suốt hơn, và đối với một bậc thiền sư, họ tỉnh thức trong tất cả giấc mơ của họ. Nếu chúng ta không tỉnh thức với nội dung tâm trí vào ban đêm, thì chúng ta cũng khó tỉnh thức với nội dung tâm trí vào ban ngày. Vậy nếu bạn sáng suốt với những suy nghĩ của mình vào ban ngày bằng cách hành thiền chánh niệm, thì tự nhiên bạn sẽ được sáng suốt với những giấc mơ vào ban đêm.

Một số học giả cho biết thiền trong giấc mơ bắt nguồn từ Đức Phật, và mơ trong tỉnh thức được thực hành vì mục đích tâm linh. Một số thiền sư tuyên bố rằng việc hành thiền trong lúc ngủ mơ có thể mang lại hiệu quả chuyển hóa cao gấp chín lần so với hành thiền trong lúc thức giấc. Lý do, giấc mơ sáng suốt là một trạng thái ý thức hỗn hợp độc đáo, khi ý thức đối diện trực tiếp với vô thức. Khi chuyển hóa nền tảng vô thức của sự trải nghiệm này, bạn có thể chuyển hóa mọi thứ bên trên nền tảng đó.

Nói chung, mơ trong tỉnh thức được dùng cho mục đích tự hoàn thiện bản thân, trong khi hành thiền trong giấc mộng được dùng để thăng hoa chính mình. Thiền trong mơ giúp bạn vượt lên cao và gồm luôn cả mơ trong sáng suốt. Cả hai phương pháp đều tạo ra một hoạt động “ca đêm” hữu ích, có thể giúp bạn có thêm nhiều năm sống trong chánh niệm.

Chúng ta dành khoảng sáu năm trong cuộc đời trong tình trạng ngủ mơ. Thiền trong mơ giúp chúng ta được vào một “trường đêm” riêng biệt, cho ta cơ hội được tập thiền trong giấc mộng của chính mình. Thử nghĩ xem bạn có thể học được thêm bao nhiêu nếu có thêm sáu năm!

Sau đây là một số hướng dẫn giúp bạn bắt đầu với mơ trong sáng suốt.

1. Luyện Ý Chí

Vào ban ngày đặt ra một ý định mạnh mẽ để tỉnh thức trong giấc mộng giống như đặt một chiếc đồng hồ báo thức bên trong nội tâm. Hãy tự nhủ suốt ngày, “Đêm nay mình sẽ có nhiều giấc mơ, và mình sẽ trở nên tỉnh táo trong mơ.” Hãy đặt hết tâm huyết vào đó. Tôi [ông Andrew Holecek] từng dự các buổi dạy thiền trong mơ, nơi phương pháp duy nhất được đưa ra là luyện tập ý chí.

Bơm thêm “xăng” vào ý định bằng một chút gì làm tăng thêm cảm hướng, như là ý muốn mơ một điều gì đó mà bạn muốn được thấy. Chẳng hạn, bạn có thể tự nói, “Tôi sẽ thức trong giấc mơ và thấy mình có cảm giác hồi hộp như đang bay lượn trên không trung!”

Ý định cũng được dùng để gieo mầm cho việc tập luyện tâm linh vào ban đêm. Bạn có thể nói, “Vì sự lợi ích cho bản thân và cho chúng sanh, tôi sẽ thức dậy trong mơ để có thể hành thiền trong mộng.”

2. Ý Cuối Là Ý Tốt Nhất

Ý nghĩ cuối cùng trong đầu trước khi chìm vào giấc ngủ có tác động rất lớn đối với giấc ngủ và giấc mơ của bạn. Nếu bị căng thẳng trước khi nằm xuống giường, bạn sẽ có một giấc mơ căng thẳng.

Hãy thiền cho tâm được lắng xuống trước khi ngủ. Sau đó đặt lại ý định tỉnh thức trong giấc mơ. Sự thúc đẩy cuối cùng này sẽ đưa sự tỉnh táo vào sâu trong tiềm thức của bạn và kéo dài xa tận trong đêm khuya.

Nằm xuống giường và đặt tay lên bụng giúp bạn thư giãn. Vì chúng ta có khuynh hướng nằm vật xuống giường với tâm trí thiếu sáng suốt, hãy tạo ra sự tỉnh táo bằng cách đếm hai-mươi mốt hơi thở. Để ý hơi thở (khí, prana ) được chậm lại khi tâm trí bạn lắng xuống. Sau hai-mươi mốt hơi thở, hãy buông bỏ mọi thứ và cho phép mình chìm vào giấc ngủ.

3. Thức và Trở Lại Giường

Giai đoạn đầu tiên của giấc ngủ là non-REM (mắt không chuyển động nhanh). Đây là lúc cơ thể được phục hồi và cần nghỉ ngơi. Người tập luyện ngủ mơ sáng suốt thường đặt bảng báo “Xin Đừng Làm Phiền” vào giai đoạn này để không quấy rầy giấc ngủ. Sau đó giấc ngủ non-REM được thay thế bằng giấc ngủ REM (mắt chuyển động nhanh). Đây là lúc chúng ta mơ nhiều nhất, vì vậy mấy giờ cuối đêm là thời gian lý tưởng cho giấc mơ sáng suốt.

Phương pháp “thức rồi trở lại giường” là khi bạn đặt đồng hồ báo thức khoảng hai tiếng trước giờ bạn thường thức dậy. Tỉnh giấc trong khoảng hai-mươi đến bốn-mươi phút. Đừng xem điện thoại hoặc mở bất cứ máy nào. Hãy hành thiền, lập lại ý định, hoặc đọc nhẹ về giấc mơ sáng suốt. Sau đó lên giường ngủ tiếp. Phương pháp đơn giản này đã được chứng minh là tăng khả năng mơ trong tỉnh thức lên đến 2,000%.

*

Hình ảnh tổng hợp (Composite image from photos of Andrea Piacquadio, Alex P, and Robin Schreiner/ Pexels)