*Đọc 4 phút*

Hương vị Phật Giáo Tây Tạng
Cảm nghiệm qua một nhà thơ gốc La-tinh

Bài TRẦN C. TRÍ

Nếu quy tất cả sự việc trên đời theo tư tưởng Phật Giáo là đều do một căn duyên nào đó mà ra, thì tác phẩm mà chúng tôi được hân hạnh giới thiệu sau đây đúng là khởi từ một căn duyên tốt đẹp. Thi phẩm về Phật Giáo Tây Tạng này có tựa đề là “My First Five Tastes of Tibetan Buddhism” (tạm dịch: “Ngũ Vị Đầu Tiên Của Tôi Về Phật Giáo Tây Tạng”) của tác giả Manuel N. Gómez, do nhà xuất bản AuthorHouse (Bloomington, Indiana) phát hành vào tháng Chín 2020.

Mọi việc khởi đầu từ một cuộc hành trình kéo dài hai tuần lễ của tác giả và phu nhân đến Ấn Độ vào năm 2010. Nguyên là Viện Phó Học Vụ (Vice Chancellor Emeritus – Student Affairs) của Đại Học UC Irvine, ông Manuel N. Gómez được một nhóm sinh viên UCI, đứng đầu là cô Bibi Đỗ (nhân viên Khoa Lịch Sử của trường) có nhã ý mời tháp tùng chuyến thăm viếng đặc biệt này đến Dharamsala, một quận hạt nằm ở gần cực bắc Ấn Độ, để tham dự các bài giảng thường niên của đức Đạt Lai Lạt Ma.

Trong những ngày ở đó, qua những bài giảng về Phật Giáo Tây Tạng và nhiều cuộc thăm viếng, đàm đạo với một số tu sĩ trong những thiền viện địa phương, tác giả đã lĩnh hội một số tư tưởng nền móng của Phật giáo, đặc biệt là khái niệm “tinh không” (śūnyatā) và “vô ngã” (anātman).

Trong lời nói đầu của cuốn sách, tác giả kể lại: “Vào một buổi sáng (…), tôi thức dậy trong khách sạn rồi mới biết ra là phòng không có lấy một giọt nước ở bồn rửa mặt hay trong buồng tắm. Tôi mở vòi nước ra và thấy không có gì hơn ngoài sự trống rỗng.”

Cùng ngày hôm đó, ông kể lại cho đức Đạt Lai Lạt Ma chuyện này trong buổi thuyết giảng của ngài. Đạt Lai Lạt Ma thình lình ấn tay lên trán ông và bảo, “Điều ông nói không phải là sự trống rỗng đâu, mà chính là hư vô đó!”

Sau đó, tác giả tâm sự, “Tôi cảm thấy mình có thể phần nào hiểu được ‘hư vô’ là gì, nhưng tôi vẫn chưa thực sự thấu rõ về ‘sự trống rỗng’.” 

Vốn là một nhà thơ, Manuel N. Gómez đã chọn cách dàn trải lòng mình qua những vần thơ bằng tiếng Anh, cô đọng và thâm trầm, để nói lên ảnh hưởng của những giá trị tâm linh mà ông vừa được hấp thụ qua chuyến đi và cuộc gặp gỡ với đức Đạt Lai Lạt Ma.

Theo ông, “Thi ca có một sức mạnh sáng tạo có thể nâng cao những niềm mong đợi của chúng ta lên, đồng thời làm tỉnh thức tâm trí của chúng ta để nhận nhìn ra thế giới một cách mới mẻ, dẫu chỉ trong một khoảnh khắc khai ngộ ngắn ngủi nào đó.”

Trong tâm tình này, ông còn muốn công trình của mình tìm đến nhiều độc giả hơn là chỉ với một ngôn ngữ. Tập thơ, vì vậy, còn có sự hợp tác của sáu dịch giả qua các thứ tiếng Tây Ban Nha, Nhật ngữ, Việt ngữ, Hàn ngữ, Hoa ngữ và tiếng Tây Tạng.

Như nhan đề của tập thơ, có tất cả năm bài thơ về “ngũ vị” Phật giáo, bao gồm các tiêu đề như sau: Vị thứ nhất: “Nhân Quả Nghiệp,” vị thứ nhì: “Đau Khổ,” vị thứ ba: “U Mê,” vị thứ tư: “Lòng Trắc Ẩn,” và vị thứ năm: “Khai Ngộ.”

Trong nguyên bản tiếng Anh, các bài thơ đều mang chung một hình thức giản dị, ngắn gọn, dựa theo tinh thần khiêm cung của Phật Giáo. Các câu thơ chỉ từ ba âm tiết đến sáu âm tiết là nhiều nhất, được ngắt ra thành từng khổ gồm hai, ba hay bốn câu. Khi đọc lên thành tiếng, chúng ta có thể cảm được từng lời thơ toát lên sự cảm nghiệm sâu xa của tác giả đối với những tư tưởng đầy triết lý và tính chân thực về cốt lõi của cuộc sống.

Về hình thức, tập thơ có lối trình bày trang nhã với khổ vuông, bìa được minh hoạ với hình bánh xe luân hồi điển hình của tư tưởng Phật Giáo. Ngoài các bài thơ bằng bảy thứ tiếng, tập sách còn bao gồm nhiều bức hình đẹp về một số tượng Phật khác nhau, cũng như những bức ảnh màu sắc sinh động ghi lại nhiều buổi gặp gỡ giữa tác giả với đức Đạt Lai Lạt Ma và nhiều nhân vật địa phương trong suốt cuộc hành trình tâm linh hiếm có này.

Tác giả Manuel N. Gómez có bằng Ph.D. về ngành Higher Education: Policy and Education của Đại Học USC. Ông đã xuất bản một số sách và bài nghiên cứu trong lãnh vực giáo dục, đồng thời là sáng lập viên của chương trình học bổng XIV Dalai Lama Scholars. Năm 2011, ông được trao tặng huân chương danh dự của Đại Học UC Irvine. Một tập thơ khác của ông đã xuất bản có nhan đề là “Dancing With The Sun: The Artwork of Manuel Hernandez Trujillo”.

Quý độc giả muốn có thi phẩm độc đáo về Phật Giáo Tây Tạng bằng bảy thứ tiếng này của tác giả, xin mua sách qua Amazon.com bằng cách bấm vào hình dưới đây: