*Đọc 5 phút*

Truyện AKUTAGAWA RYUNOSUKE

Trương Thị Mỹ-Vân dịch

Lời giới thiệu: Akutagawa Ryunosuke (1892-1927) là văn sĩ Nhật khá quen thuộc với độc giả Âu Mỹ. Ông tốt nghiệp Đại Học Tokyo và am tường văn chương Âu Á. Ông làm thơ, viết truyện ngắn, tiểu luận và nổi tiếng về cuốn phim “Rashomon” dựa trên hai tác phẩm của ông về nước Nhật thời Trung cổ.

Truyện “Sợi Tơ Nhện” được dịch từ nguyên tác “The Spider’s Thread,” nội dung đề cập đến một đề tài quen thuộc trong các tác phẩm của ông là sự phối hợp giữa những yếu tố căn bản của loại truyện-thật-ngắn hiện đại với bố cục ngắn gọn và dung hòa với những chủ đề truyền thống của nền văn hóa Á Đông.

*

Một hôm Đức Phật đi dạo một mình ven hồ sen trên Thiên Đàng. Những đóa sen trắng như hạt trai nở khắp mặt hồ và tỏa hương thơm ngát.

Sáng hôm ấy ngài dừng chân bên bờ và qua khe lá phủ kín mặt nước, ngài chứng kiến một cảnh tượng đang diễn ra bên dưới.

Vì lòng Địa Ngục nằm đối diện với đáy hồ sen trên Thiên Đàng, ngài thấy rõ dòng sông ba nhánh dẫn xuống cõi Âm Ty và những đỉnh núi nhọn ngay dưới chân ngài.

Bỗng dưng ngài nhận ra Kandata, một tội hồn đang giẫy dụa với những tội hồn khác dưới lòng Địa Ngục.

Lúc sinh thời, Kandata là một tên đạo chích chuyên môn đốt nhà, cướp của, giết người, tuy nhiên một lần hắn ta đã có hành động chứng tỏ lòng từ bi của hắn.

Một hôm nọ tình cờ đi qua rừng sâu, Kandata chợt thấy một con nhện đang bò bên đường. Hắn tức tốc nhấc chân lên định chà chết con nhện nhưng không hiểu sao hắn lại tự nhủ:

– Không nên làm thế vì dẫu con vật nhỏ nhoi đến đâu cũng có linh hồn. Giết nó một cách oan uổng thật tội nghiệp cho nó!

Thế là Kandata để cho con nhện bò đi.

Và sáng hôm nay, khi nhìn xuống Địa Ngục, Đức Phật bỗng thấy Kandata và ngài chợt nhớ đến hành động nhân từ ngày trước của hắn đối với con nhện. Vì thế để thưởng cho hắn, ngài quyết định cứu Kandata bằng cách đem hắn ra khỏi cõi Âm Ty. Ngài nhìn quanh và may thay gần đó có một chú nhện của Thiên Đàng đang chậm rãi buông tơ, những sợi tơ bạc lóng lánh tuyệt đẹp bắt ngang những chiếc lá sen trên mặt hồ.

Đức Phật nhẹ tay nâng lên một sợi tơ nhện và xuyên qua kẽ lá sen, ngài buông xuống mặt hồ, thẳng đến đáy Địa Ngục thăm thẳm dưới chân ngài. Ở cõi Âm Ty, Kandata đang bì bõm ngụp lặn dưới Hồ Máu trong Địa Ngục. Chung quanh tối đen như mực và họa hoằn lắm mới có một tia sáng yếu ớt lấp lánh bên trên thì đó chỉ là những đỉnh núi nhọn như kim châm phản chiếu chung quanh Địa Ngục.

Khung cảnh im lặng đến rợn người, ngoại trừ tiếng thở dài não nuột của đám tội hồn thỉnh thoảng vang lên phá tan bầu không khí tĩnh mịch nơi đây. Những tội hồn này đã trải qua nhiều cảnh tra tấn ở các cửa ngục khác nên lúc đến đây họ đã kiệt lực, không còn khóc than được nữa. Thế nên dẫu trước kia Kandata là một tên đạo chích cường tráng, giờ đây hắn đành bất lực và chỉ biết giẫy dụa như một con cóc trong vũng máu tươi mà thôi.

Nhưng cơ hội may mắn của hắn đã đến. Lúc tình cờ ngước mắt nhìn lên, Kandata thấy một sợi tơ nhện lóng lánh từ trên Thiên đàng buông xuống ngay bên cạnh hắn. Hắn mừng rỡ, hai tay nắm chặt lấy sợi tơ. Hắn nghĩ thầm nếu bám vào sợi tơ nhện này, hắn có thể leo thoát khỏi Địa Ngục và biết đâu nếu may mắn, hắn có thể leo lên đến tận Thiên Đàng. Và chẳng bao giờ hắn phải ngụp lặn trong Hồ Máu tươi này hay bị đỉnh núi nhọn đâm thủng da thịt hắn nữa.

Vừa nghĩ thế, Kandata bám lấy sợi dây tơ và cố sức leo lên. Vì thói quen đạo chích nên việc leo trèo đối với Kandata không khó. Nhưng vì Địa Ngục cách xa Thiên đàng hàng trăm ngàn vạn dặm nên Kandata không dễ gì thoát được. Sau một hồi bám lấy sợi tơ nhện, Kandata thấm mệt và không thể nào tiến thêm nữa.

Hắn dừng lại nghỉ lấy sức, tình cờ nhìn xuống và thấy đáy địa ngục bấy giờ chỉ còn là một bóng mờ ẩn hiện bên dưới. Ngay cả những đỉnh núi nhọn cũng nằm sâu dưới chân hắn. Hắn sung sướng nghĩ thầm:

– Nếu cứ tiếp tục leo như vậy, chẳng mấy chốc mình sẽ thoát khỏi Địa Ngục.

Với đôi tay bám chặt sợi tơ nhện, Kandata ngửa cổ cười vang và hét lớn như chưa từng bao giờ la hét như vậy từ ngày hắn xuống cõi Âm Ty đền tội:

– Ta thắng cuộc rồi!

Bỗng nhiên hắn nhìn xuống cuối sợi tơ nhện và thấy vô số những tội hồn khác đang thi nhau chen chúc leo lên như một bầy kiến. Kandata ngưng lại một giây, há hốc mồm, sửng sốt, kinh hãi:

– Làm sao sợi tơ mỏng manh này có thể chịu được sức nặng của đám tội hồn đông đảo dưới kia? Nếu sợi tơ đứt, ngay cả ta cũng sẽ rơi xuống Địa Ngục cùng với đám tội hồn khốn khiếp đó.

Nhưng lúc này, hàng trăm ngàn tội hồn đang thi nhau bám vào sợi tơ nhện và lần lượt leo ra khỏi vũng máu tanh hôi của cõi Âm Ty. Nếu Kandata không phản ứng kịp thời, sợi tơ nhện chắc chắn sẽ đứt làm đôi và dĩ nhiên hắn sẽ rơi xuống Địa ngục. Nghĩ thế nên hắn la lớn:

– Này lũ tội hồn khốn nạn kia, sợi tơ nhện này là của tao. Ai cho phép bọn mày leo lên? Có xuống ngay không, xuống ngay lập tức!

Ngay lúc đó sợi tơ nhện đứt làm đôi ngay chỗ Kandata đang bám chặt. Hắn ta không kịp kêu lên một tiếng, chỉ nhào lộn trong bóng tối dày đặc và rơi thẳng xuống cõi Âm Ty, đầu chốc ngược xuống Địa Ngục và thân hình quay tít như con vụ.

Sau đó chỉ còn sợi tơ nhện của Thiên Đàng treo lơ lửng, lấp lánh giữa không trung.

Từ hồ sen trên Thiên Đàng, Đức Phật chăm chú theo dõi cảnh tượng diễn ra bên dưới, và khi thấy Kandata rơi xuống lòng địa ngục như một tảng đá chìm sâu trong Hồ Máu, ngài chậm rãi bước đi với vẻ buồn bã hiện rõ trên nét mặt.

Ngài thương hại cho Kandata, vì lòng ích kỷ và trái tim sắt đá hẹp hòi nên hắn ta phải chìm sâu trong Hồ Máu của tội ác và hình phạt. Nhưng những đóa sen trắng trên Thiên Đàng có quan tâm gì đến những điều như thế. Dưới chân ngài, hồ sen vẫn lung linh trong ánh nắng trưa và tỏa hương thơm ngát.

Bấy giờ ở Thiên Đàng đã đúng ngọ.